De Standaard April 10, 2003
Geboortestad Saddam mogelijk laatste bolwerk
Verenigde Staten zien Tikrit als volgende grote doelwit
By Jorn De Cock
BRUSSEL -- Neen, Saddam is niet gestorven bij de ,,onthoofdingsaanslag'' van maandag en hij zit intussen in zijn thuisstreek, rond de stad Tikrit op 150 kilometer van Bagdad. Dat is de laatste theorie die circuleert: Saddam die zijn laatste gevecht zal voeren in zijn heimat. Of het gerucht waar is, is onduidelijk. Maar de Verenigde Staten sluiten een laatste belegering niet uit.
We zien dat er troepen zijn samengetrokken in en rond de streek van Tikrit'', klonk het gisteren in het Amerikaanse Central Command in Qatar. ,,Naarmate we meer succes hebben in Bagdad, bewegen steeds meer Iraakse eenheden zich in die richting. We houden in elk geval Tikrit in de gaten om te voorkomen dat het regime de stad gebruikt als commandocentrum of om er zich te verschuilen'', zei brigadegeneraal Vincent Brooks.
Tikrit ligt op zo'n 150 kilometer ten noordwesten van Bagdad en heeft volgens de Iraakse mythologie twee grote zonen voortgebracht: Saladin, die er in 1138 werd geboren en die de kruisvaarders uit Jeruzalem verjoeg, en Saddam Hoessein.
Saddam werd officieel op 28 april 1937 geboren in het modderige dorp Al-Ouja, acht kilometer ten zuiden van Tikrit. De stad was op dat moment een woestijnachtig provincienest, waar Saddam een groot deel van zijn jeugd doorbracht bij zijn oom Khairallah Toelfah, een gedreven Arabisch nationalist.
Later rekruteerde Saddam doorgaans zijn naaste getrouwen uit de clans van Tikrit, zoals de nu waarschijnlijk overleden Ali Hassan Al-Majid, ,,Chemische Ali''. Cynici wijzen erop dat de clans van zijn eerste vijanden er ook wonen. De streek, bevolkt door de soennitische minderheid waartoe ook Saddam behoort, levert in elk geval ook het gros van de manschappen van de Republikeinse Garde, Saddams (voormalige) elite-eenheid.
Saddam heeft de stad overladen met investeringen. Er wonen nu ruim honderdduizend mensen, er staan fabrieken, een grote kazerne van de Republikeinse Garde, een luchtmachtbasis en een luchtmachtacademie. Kort na de dood van zijn moeder Soebha in 1983 liet Saddam in Tikrit een somptueus mausoleum voor haar bouwen, als monument voor ,,de Moeder aller Strijdbaren''.
,,De ziekenhuizen, scholen en de wegen van Tikrit zijn van de beste van het land'', schreef de Amerikaanse journalist Matthew McAllester voor Newsday vorig jaar vanuit Tikrit. ,,Het Iraakse leger heeft er vele bases. Een permanent pretpark amuseert de kinderen. En uitgestrekte paleizen liggen verstopt achter zwaar bewaakte muren, de huizen van een man die Jeruzalem zou terugnemen voor de Arabieren als hij zou kunnen.'' Naar verluidt zijn de verschillende paleizen verbonden via een gangenstelsel dat doorloopt tot aan de oever van de Tigris.
Veel nieuws over de stad is er tijdens deze oorlog niet geweest, er zitten voor zover bekend ook geen buitenlandse journalisten. Amerikaanse woordvoerders gaven enkele keren aan dat doelwitten bij de stad zwaar werden gebombardeerd, zoals de Adnan-divisie van de Republikeinse Garde die er is gelegerd. Maandag stortte bij die bombardementen nog een Amerikaans F-15E-gevechtsvliegtuig neer, door een ongeluk of door Iraaks geschut.
Special Forces bewaken de weg van Bagdad naar Tikrit, om te voorkomen dat Saddam naar zijn thuisbasis zou ontsnappen. Maar volgens delen van de Iraakse oppositie, zoals het Iraaks Nationaal Congres (INC) en de Patriottische Unie van Koerdistan (PUK), zijn Saddam en zijn zonen al een week geleden naar de bergen rond Tikrit gevlucht, toen de strijd rond Bagdad te heet werd.
,,Daar hebben ze bunkers en verstopte wapens'', zei INC-woordvoerder Ahmed Chalabi gisteren. ,,Misschien plannen ze van daaruit een verrassingsaanval met chemische of andere wapens.''
Volgens de Amerikaanse woordvoerder Brooks kan Tikrit de laatste grote belegering van de oorlog worden. Voor zo'n aanval moeten de derde infanteriedivisie en de beschikbare marines in Bagdad verder noordelijk oprukken of moet de vierde infanteriedivisie vanuit het zuiden komen -- een aanval vanuit Noord-Irak is uitgesloten, omdat er te weinig Amerikaanse troepen zitten en Turkije niet zal toelaten dat de Koerdische peshmerga's zo ver zuidelijk oprukken.
,,We zijn nog bezig in te schatten hoeveel troepen er zijn samengetrokken in Tikrit'', aldus brigadegeneraal Brooks. ,,Maar als er een gevecht komt, als we naar Tikrit trekken, dan zullen we de strijd voeren zoals in de rest van het land.''
Volgens de militair analist John Pike van GlobalSecurity.org is het ,,best mogelijk dat overblijvende elementen van Saddams Baath-partij zich daarna zullen omvormen tot een ondergronds revolutionair legertje dat terroristische aanslagen tegen Amerikaanse troepen en de nieuwe interimregering zal plegen''. Een van de elementen daarin is de vraag of Saddam, in Tikrit of elders, de oorlog overleeft.
Copyright © 2003, De Standaard
