Algemeen Nederlands Persbureau ANP February 17, 2003
IRAK 'Fouten van Afghanistan moeten worden voorkomen'
By Van Zwol
De Amerikaanse generaal Tommy Franks, die de leiding over de militaire acties tegen Irak heeft gekregen, zal kostte wat het kost de fouten willen voorkomen die de zo ,,succesvol'' verlopen oorlog tegen Afghanistan ontsierden. Tegen de Taliban en de leden van het al-Qaedaterreurnetwerk konden de Amerikanen volstaan met een ,,minimale'' inzet van troepen die ,,maximaal'' succes leek op te leveren. De euforische stemming van eind 2001 na de schijnbaar klinkende overwinning is echter aanzienlijk getemperd. Een van de voornaamste doelen, Osama bin Laden, wist uit de klauwen van de Amerikanen te blijven door wat critici een reeks van tactische blunders noemen.
Franks had te weinig manschappen op de grond in Afghanistan om al-Qaeda bij Tora Bora te omsingelen. Het inzetten van Afghaanse strijders van lokale krijgsheren pakte volledig verkeerd uit. Honderden al-Qaedastrijders ontsnapten door de 'soldaten' om te kopen. Ondanks deze 'fouten' zagen invloedrijke militaire planners in Washington het optreden in Afghanistan als het voorbeeld van de nieuwe oorlog. Met het zogenoemde 'Afghaanse model' of het 'Downing Plan' zou ook Saddam op de knieen gekregen moeten worden.
Irak is echter niet hetzelfde als Afghanistan, waarschuwen militaire analisten. Konden de Amerikanen in het najaar van 2001 steunen op de relatief sterke Noordelijke Alliantie, in Irak liggen de machtsverhoudingen anders. Het centrale gezag in Bagdad beschikt over een grote troepenmacht van ongeveer 400.000 man. De opstandelingen zouden daar in het gunstigste geval hooguit een kwart tegenover kunnen stellen.
Het ligt voor de hand dat het Iraakse leger bovendien een andere tactiek zal volgen dan de Taliban, mocht het worden geconfronteerd met opstandelingen aangevuld met speciale Amerikaanse eenheden en een overweldigende Amerikaanse luchtsteun. Volgens het International Institute for Strategic Studies mag niet aangenomen worden dat het Iraakse leger pantsereenheden in het open veld brengt en opereert van bases en vuurstellingen die een makkelijke prooi vormen voor gevechtsvliegtuigen. De eenheden zullen veelal in steden aan het oog van vliegtuigen worden onttrokken en van daaruit acties ondernemen.
Andere plannen die zijn voorgelegd aan minister van Defensie, Donald Rumsfeld, leunen net als het 'Afghaanse model' zwaar op technologie; slimme bommen, uiterst accurate raketten en grote overmacht in de lucht. Het plan dat de naam 'Shock and Awe' (Schok en Vrees) heeft meegekregen is bijvoorbeeld gericht op het vernietigen van de wil van de tegenstander om te vechten in plaats van de vijand fysiek te vernietigen.
De strategie is verbluffend eenvoudig. In korte tijd moeten de Iraakse strijdkrachten psychologisch zo murw gebeukt worden dat ze de wapens niet durven op te nemen tegen de Verenigde Staten. Vanaf dag een van operatie 'Shock and Awe' moet het kruisraketten en slimme bommen regenen op Bagdad en andere steden. De luchtmacht en marine zullen tussen de drie- en vierhonderd Tomahawks per dag afvuren op doelen in heel Irak, zo meldde een hoge Pentagon-functionaris in januari. Dat aantal is meer dan gedurende de hele Golfoorlog van 1991 die veertig dagen duurde.
Als 'Shock and Awe' werkt zal een grondoorlog niet nodig zijn, menen de opstellers van het plan. Of het echter genoeg is om Saddam Hussein weg te krijgen, zoals de Amerikanen voorstaan, is nog maar de vraag. De Iraakse dictator en veel van zijn getrouwen hebben eenvoudigweg niets te verliezen. Saddam zal bovendien eerst gelocaliseerd moeten worden, voordat hij uitgeschakeld kan worden, iets dat in het verleden ook een lastige en zelfs onmogelijke zaak is gebleken.
Daarnaast zijn grote aantallen burgerslachtoffers bij een dergelijk scenario niet uit te sluiten en de daarmee gepaard gaande internationale verontwaardiging ook niet. Iraakse legereenheden zullen zich tussen de burgerbevolking verstoppen in een poging te ontkomen aan de bommenregen. Erg waarschijnlijk is het niet dat Washington kiest voor 'Shock and Awe', omdat het weinig garanties geeft voor succes.
Generaal Franks is in tegenstelling tot minister Rumsfeld van Defensie een militair van de oude stempel. De bewindsman op het Pentagon is een houwdegen en een vurig pleitbezorger van de inzet van hoogwaardige technologie in militaire operaties. Franks is meer de man van grootschalige inzet van manschappen op de grond, van het 'echte' werk in vijandig gebied, op heet zand of in snijdende kou.
,,De indicaties zijn dat Franks' plannen voor oorlog helemaal niet lijken op hetgeen waar de minister van Defensie naar zocht, het lijkt bijna op Desert Storm II'', aldus een analist van Globalsecurity.org, een militaire denktank.
President Bush en zijn raadgevers zouden echter voor Irak een aanvalsplan hebben opgesteld dat zowel de ideeen van Rumsfeld als die van Franks bevat. Het idee van 'Rapid Decisive Operations' (Snelle Beslissende Operaties) zag halverwege 2002 het levenslicht. In tegenstelling tot het klassieke plan voor het opbouwen van een grote troepenmacht, dat maanden in beslag kan nemen, moet snel een redelijk omvangrijke troepenconcentratie naar het crisisgebied worden overgebracht. Een beslissende bliksemactie met gebruik van technologisch superieure middelen kan dan snel volgen.
Voor Irak gebruikt men mogelijk de 'Baghdad First' variant. Het hart van het centrale gezag in Bagdad moet met een bliksemaanval veroverd of worden uitgeschakeld, terwijl tegelijkertijd een troepenmacht vanuit Koeweit oprukt naar de Iraakse hoofdstad. De aanval wordt in tegenstelling tot Desert Storm, die voornamelijk was gericht op het hele militaire apparaat, nu geconcentreerd op het vernietigen van de machtsinstrumenten van Saddam Hussein.
Paleizen van de dictator, zijn geheime politie en andere doelen in zijn geboorteplaats en belangrijke machtsbasis Tikrit zouden 'op de korrel worden genomen. Een deel van de legereenheden in het veld zou ongemoeid gelaten worden mits ze geen verzet bieden of actie ondernemen om de opmars te hinderen. Infrastructuur zou ook in belangrijke mate gespaard kunnen blijven.
Copyright © 2003, Stichting Algemeen Nederlands Persbureau
