Radio Australia - Vietnamese Service Magazine September 18, 2001
Nhöõng kyõ thuaät nhaän daïng môùi
Producer: Truôøng Giang
Kính thöa quyù vò, tính ñeán hoâm nay, moät tuaàn leã ñaõ troâi qua, theá giôùi vaãn chöa heát côn baøng hoaøng vì caùc vuï khuûng boá taïi Hoa Kyø. Qua tin töùc baùo chí, truyeàn thanh, truyeàn hình, coù leõ quyù vò cuõng ñaõ bieát nhieàu veà chi tieát noäi vuï. Vì vaäy, Tröôøng Giang xin maïn pheùp khoâng nhaéc laïi ñeå daønh thì giôø baøn ñeán nhöõng khía caïnh coù theå noùi laø lieân quan ñeán khoa hoïc trong vuï khuûng boá.
Ñöùng tröôùc thaûm traïng treân ñaát Myõ, moät trong raát nhieàu vaán ñeà ñöôïc ñaët ra laø taïi sao hai toøa nhaø to lôùn, ñoà soä nhö hai caây coät choáng trôøi cuûa Trung Taâm Maäu Dòch Theá Giôùi ôû New York laïi coù theå trong voøng chöa tôùi hai tieáng ñoàng hoà, theo nhau ñoå suïp thaønh bình ñòa chæ vì hai chieác phi cô ñaâm vaøo.
Ñöôïc thieát keá theo tieâu chuaån kieán truùc cuûa thaäp nieân 1960, Trung Taâm Maäu Dòch Theá Giôùi goàm 7 toøa nhaø, trong ñoù coù 2 cao oác, moät toøa cao tôùi 417m. Hai kieán truùc kì vyõ naøy ñöôïc xaây döïng trong 7 naêm trôøi vaø khaùnh thaønh vaøo naêm 1975. Quaàn theå kieán truùc naøy coøn bao goàm caùc sieâu thò, thöông xaù, khaùch saïn vaø traïm xe löûa ôû döôùi ñaát, nôi laøm vieäc cuûa 55.000 ngöôøi haèng ngaøy.
Theo nhö tính toaùn cuûa caùc kieán truùc sö, 2 cao oác khoâng nhöõng coù theå chòu ñöïng ñöôïc söùc gioù maïnh töø ngoaøi khôi Ñaïi Taây Döông thoåi vaøo maø ngay caû söùc va chaïm cuûa maùy bay, hay chaán ñoäng nhö trong vuï ñaët chaát noå döôùi taàng haàm cuûa cao oác vaøo naêm 1993. Nhöõng dinh thöï coù chieàu cao nhö Trung Taâm Maäu Dòch Theá Giôùi ñeàu ñöôïc xaây döïng töø caùc caáu truùc beâ-toâng coát theùp, höôùng löïc vaøo truïc giöõa toøa nhaø.
Caùc coät saét giöõ chöùc naêng choáng ñôõ nhöõng thaønh phaàn raát naëng nhö saøn vaø noùc cao-oác. Nhö caùc kieán truùc sö truø tính, moãi maët traàn chæ chòu ñöôïc moät löïc naëng khoaûng 300kg/m vuoâng. Do ñoù, neáu troïng löôïng vöôït qua möùc vöøa noùi, caáu truùc toøa nhaø seõ bò raïn nöùt vaø suïp ñoå. Ñieàu naøy coù theå thaáy roõ, khi chieác phi cô Boeing ñaâm xuyeân qua cao-oác, caét ñöùt haún moät phaàn truïc ñôõ ôû taàng thöù 110.
Vôùi toác ñoä vaø troïng löôïng moãi chieác phi cô, löïc va chaïm töông ñöông vôùi 8500 taán. Ñaáy laø chöa keå hôn 10.000 lít xaêng maùy bay phaùt noå, taïo thaønh caùc ñaùm chaùy, coù söùc noùng leân tôùi hôn 1000 ñoä C. Haäu quaû laø khaû naêng chòu löïc cuûa coät theùp trong hai toøa cao oác khoâng nhöõng ñaõ yeáu vì söùc va chaïm; laïi coøn bò meàm ñi vì söùc noùng töø ñaùm chaùy.
Hôn nöõa, caùc maûnh beâ-toâng vôõ naùt choàng chaát leân nhau, taïo thaønh söùc naëng khuûng khieáp ñeø leân caùc taàng beân döôùi. Do ñoù, trong hôn moät tieáng ñoàng hoà sau khi bò chieác phi cô ñaâm xuyeân qua, caáu truùc theùp ñôõ ñaõ phaûi suïp ñoå, keùo theo heát taàng naøy ñeán taàng kia, moät phaûn öùng daây chuyeàn maø trong phuùt choác caû moät toøa cao oác söøng söõng ñaõ bò san baèng.
Theá ñaáy laø caâu chuyeän veà kieán truùc hai toøa nhaø cuûa Trung Taâm Maäu Dòch Theá Giôùi. Nay noùi ñeán moät khía caïnh khaùc lieân quan ñeán vuï khuûng boá, nhieàu ngöôøi ñaõ ñaët vaán ñeà laø laøm sao coù theå kieåm soaùt haønh khaùch leân phi cô.
Theo nhöõng nguoàn tin sô khôûi, khi leân phi cô taïi caùc phi tröôøng, boïn khuûng boá ñaõ khoâng mang theo suùng oáng, chaát noå, hay nhöõng vaät duïng baèng kim loaïi naëng neà coù theå bò maùy X quang khaùm haønh lyù, phaùt hieän. Vuõ khí duy nhaát maø chuùng mang theo laø nhöõng con dao caùn nhöïa vaø caùc löôõi dao caïo raâu. Ñaáy laø taát caû nhöõng gì chuùng coù trong tay ñeå khoáng cheá phi haønh ñoaøn vaø thöïc hieän ñöôïc aâm möu khuûng boá nhö thaûm traïng ñaõ xaûy ra taïi New York vaø Nguõ Giaùc Ñaøi.
Ñöùng tröôùc söï vieäc naøy, caùc chuyeân vieân an ninh cho raèng moät trong caùc bieän phaùp maø caùc phi tröôøng taïi Myõ noùi rieâng vaø treân theá giôùi noùi chung phaûi aùp duïng ñeå ngaên chaän boïn khuûng boá laø caàn gaáp ruùt caûi tieán phöông phaùp khaùm xeùt hieän höõu. Thöïc teá cho thaáy, caùc loaïi dao löôõi moûng giaáu trong chuoâi nhöïa, hoaëc vuõ khí laøm baèng graphite ñeàu deã daøng vöôït qua söï kieåm soaùt cuûa nhöõng loaïi maùy xöû duïng tia X quang.
Moät vieân chöùc thuoäc coâng ty nghieân cöùu kyõ thuaät an ninh Global Security, oâng John Pike cho bieát, caùc nhaø khoa hoïc ñaõ cheá taïo moät heä thoáng kieåm tra khoâng duøng kyõ thuaät töø tröôøng. Phöông phaùp naøy khoâng nhöõng chuïp ñöôïc toaøn boä cô theå maø nhaân vieân an ninh coøn nhìn thaáy roõ nhöõng thöù vuõ khí khoâng phaûi laø kim loaïi. Tuy nhieân, heä thoáng kieåm soaùt hieän ñaïi naøy hieän chöa ñöôïc phoå caäp taïi caùc phi tröôøng treân theá giôùi, ngay caû treân laõnh thoå Hoa Kyø.
Quyù vò haún cuõng thaáy kyõ thuaät vöøa noùi chuû yeáu chæ laø ñeå kieåm soaùt haønh lyù tö trang cuûa haønh khaùch leân phi cô. Nhaèm kieåm tra lyù lòch töøng ngöôøi, caùc khoa hoïc gia cuõng ñaõ nghó ñeán nhieàu kyõ thuaät nhaän daïng raát chính xaùc, trong ñoù phöông caùch môùi nhaát hieän nay laø kyõ thuaät chuïp hình voõng maïc, hay noùi cho roõ hôn laø chuïp vaân maét.
Töông töï nhö ñöôøng vaân treân ñaàu ngoùn tay, caùc ñöôøng vaân voõng maïc trong maét moãi ngöôøi cuõng hoaøn toaøn khaùc nhau. Döïa vaøo yeáu toá naøy, phöông phaùp chuïp hình voõng maïc coù theå xaùc ñònh khoâng sai cheäch lyù lòch töøng caù nhaân, khieán cho caùc phaàn töû toäi phaïm khoâng theå naøo xöû duïng caùc loaïi giaáy tôø tuøy thaân giaû maïo. Tuy nhieân, ñeå thöïc hieän phöông phaùp naøy, chính phuû moãi nöôùc phaûi ñaàu tö raát nhieàu tieàn cuûa vaø coâng söùc vaøo vieäc thieát laäp kho löu tröõ ñöôøng vaân voõng maïc cuûa taát caû moïi coâng daân trong nöôùc.
Khoâng nhöõng theá, caùc döõ kieän naøy laïi phaûi ñöôïc trao ñoåi giöõa caùc nöôùc treân theá giôùi vôùi nhau. Coù nhö vaäy, taát caû moïi phi tröôøng môùi coù khaû naêng kieåm tra lyù lòch haønh khaùch ñi qua nöôùc mình. Noùi chung, ñaây laø caû moät coâng trình nhieâu kheâ maø coù leõ caùc quoác gia phaûi maát nhieàu naêm thaùng nöõa môùi hoaøn thieän noåi.
Hieän nay, trong thuû tuïc baùn veù nhaèm muïc ñích phaùt hieän ra nhöõng phaàn töû bò tình nghi laø khuûng boá, moät soá coâng ty haøng khoâng treân theá giôùi ñaõ öùng duïng caùc kyõ thuaät nhaän dieän raát toái taân, döïa treân nguyeân taéc chuïp hình vaø ghi nhaän nhöõng ñaëc ñieåm chính yeáu khoâng bao giôø thay ñoåi treân khuoân maët töøng ngöôøi, cuï theå nhö khoaûng caùch giöõa hai maét, ñoä cao soáng muõi, ñoä daøy ñoâi moâi, v .. v ...
Theo lôøi oâng Tom Colatosti, giaùm ñoác moät coâng ty nghieân cöùu thieát bò baûo veä an ninh taïi Hoa Kyø, lôïi ñieåm cuûa kyõ thuaät naøy laø trong voøng chöa tôùi moät giaây, heä thoáng thaåm tra lyù lòch ñaõ coù theå doø ra hình aûnh moät ngöôøi trong soá 8 trieäu böùc aûnh khaùc nhau, ñeå xaùc ñònh xem haønh khaùch ñoù coù naèm trong danh saùch nhöõng keû tình nghi khuûng boá hay khoâng.
Tuy nhieân, trong khi chöa coù moät giaûi phaùp naøo khaû dó coù theå thöïc söï taùch ly quaân khuûng boá ra khoûi ngöôøi löông thieän trong ñaùm ñoâng haønh khaùch ngoài treân phi cô, oâng John Pike, moät vieân chöùc thuoäc coâng ty nghieân cöùu kyõ thuaät an ninh Global Security maø chuùng toâi ñaõ ñeà caäp ôû phaàn ñaàu baøi naøy, coù ñeà nghò moät phöông caùch heát söùc thöïc tieãn. Theo oâng thì cöù vieäc khoùa chaët cöûa phoøng phi coâng laïi laø xong chuyeän.
Nhö oâng Pike laäp luaän, boïn khuûng boá moät khi ra tay cöôõng chieám phi cô, bao giôø chuùng cuõng muoán naém sinh maïng hai vieân phi coâng tröôùc tieân ñeå deã beà sai khieán. Do ñoù, oâng cho raèng ñieàu tieân quyeát laø phaûi laøm sao baèng moïi caùch khoâng ñeå boïn khuûng boá ñaët chaân vaøo phoøng laùi. Theo lôøi oâng, trong thôøi gian tröôùc thaäp nieân 1970, caùc haõng haøng khoâng ñaõ ñeà ra quy ñònh laø cöûa phoøng laùi treân phi cô bao giôø cuõng phaûi khoùa kín ñeå giôùi haïn ñeán möùc toái ña vieäc ra vaøo nôi ñaây.
Thöïc ra, töø tröôùc ñeán nay, chöa bao giôø laïi coù chuyeän boïn khoâng taëc cöôùp maùy bay chôû khaùch ñeå bieán thaønh moät thöù voõ khí töï saùt khuûng khieáp nhö trong vuï khuûng boá vöøa qua ôû Myõ. Do ñoù, caùc coâng ty haøng khoâng ñaõ khoâng aùp duïng nhöõng bieän phaùp ñeà phoøng nghieâm ngaët ñeán nhö vaäy. Nhieàu chuyeân gia an ninh nhaän ñònh raèng, neáu nhö phi cô ñöôïc trang bò kyõ thuaät toái taân hôn, boïn khuûng boá ñaõ khoâng theå ra tay ñuùng nhö aâm möu cuûa chuùng. Ngoaøi ra, moät soá quan chöùc cuõng ñaõ nghó ñeán giaûi phaùp nhö oâng Pike ñeà nghò, chöù chaúng phaûi khoâng.
Ñieån hình nhö ngay sau khi xaûy ra vuï khuûng boá, giaùo sö Levedag, phuï traùch kyõ thuaät cuûa Trung Taâm Haøng Khoâng Ñöùc, ñaõ môû moät cuoäc hoïp, quy tuï 700 nhaân vieân ñeå baøn thaûo phöông caùch phaùt trieån phi cô chôû khaùch sao cho an toaøn trong töông lai. Theo vò giaùo sö naøy, caùc haõng haøng khoâng coù theå aùp duïng moät soá bieän phaùp an ninh. OÂng ñeà nghò laø tröôùc maét, phoøng laùi cuûa phi coâng phaûi ñöôïc taùch ly thaønh khoang rieâng bieät, hoaøn toaøn phaân caùch vôùi gian daønh cho haønh khaùch vaø chieâu ñaõi vieân.
Ñeå thöïc hieän ñeà nghò vöøa neâu, caùc kieåu maùy bay hieän nay seõ phaûi ñöôïc söûa chöõa laïi, baèng caùch nôùi roäng phoøng laùi, laép ñaët theâm phoøng veä sinh vaø cöûa thoaùt hieåm rieâng cho phi coâng.
Quay trôû laïi vôùi nhöõng kyõ thuaät thöïc tieãn nhaát, Cô Quan Haøng Khoâng Lieân Bang Hoa Kyø ñaõ cho öùng duïng moät kyõ thuaät môùi trong caùc maùy "queùt" baèng tia X quang ñeå doø tìm chaát noå trong ñoà ñaïc cuûa haønh khaùch. Coâng ty InVision Technologies, moät coâng ty chuyeân cheá taïo thieát bò baûo veä an ninh taïi California, ñaõ saûn xuaát ra loaïi maùy ñoäc ñaùo naøy.
Nhôø maùy coù theå töï ñoäng baùo hieäu, ngay khi phaùt hieän ra vuõ khí naèm saâu döôùi ñoáng haønh lyù, nhaân vieân tröïc maùy seõ ñôõ caêng thaúng trong thôøi gian ñaûm traùch nhieäm vuï. Duø vaäy, sau khi xaûy ra chuyeän maùy bay bò khoâng taëc laùi ñaâm vaøo Trung Taâm Maäu Dòch Theá Giôùi taïi New York, coâng vieäc cuûa nhaân vieân kieåm tra haønh lyù taïi taát caû caùc phi tröôøng ôû Hoa Kyø ñaõ laïi trôû neân vaát vaû hôn. Lyù do laø vì Cô Quan Haøng Khoâng Lieân Bang Hoa Kyø vöøa ban haønh chæ thò, keå töø nay, haønh khaùch khoâng ñöôïc mang dao nhoû leân phi cô.
Kính thöa quyù vò, muïc Khoa Hoïc, Coâng Nghieäp vaø Moâi Sinh ñeán ñaây xin ñöôïc taïm ngöng, Tröôøng Giang xin chaøo taïm bieät, vaø heïn gaëp laïi quyù vò cuõng trong muïc naøy vaøo kyø sau.
Taøi lieäu tham khaûo: Airport technology to improve in attack aftermath by CNN's Sci-Tech & Tech hope for hijack prevention by CNN
Copyright 2001, Australian Broadcasting Corporation
